Şelale ve Dev Kazanı Nasıl Oluşur? Farkı Nedir?

Şelaleler belirli doğa olayları neticesinde oluşur. Hatta bazıları dev kazanı gibi alanların da meydana gelmesine yol açar. Peki, bu oluşum süreci nasıldır?

Yazımızda ve Şelale Dev Kazanı Oluşum Fark Doğal oluşumlar Jeoloji Erozyon konusunda detaylar bulabilirsiniz.

Şelale Oluşum Süreci

Erozyon, insana ve doğaya zarar veren bir afettir. Tabii, şelalelerin oluşumunda önemli bir rol oynar. Şelaleler de ne yazık ki erozyona katkıda bulunur.

Şelale oluşum süreci, bir akarsu yumuşak kayadan sert kayaya aktığında gerçekleşir. Bu hem yatay hem de dikey olarak gerçekleşebilir. Her durumda yumuşak kaya aşınır ve sert kayayı olduğu gibi bırakır. Bunun üzerine bir dere düşer.

Düşüş çizgisi, paralel nehirlerin yaylalardan alçak arazilere akarken dalmalarının olduğu hayali bir çizgidir. Bu şekilde birçok şelale, jeologların bir bölgenin düşme hattını ve altındaki kaya yapısını belirlemesine yardımcı olur.

Akarsu akarken, mikroskobik silt, çakıl veya kayalar gibi çeşitli miktarlarda tortu taşır. Sedimanlar, kumtaşı veya kireçtaşı gibi yumuşak kayaların yataklarını aşındırır. Dere daha sonra yatakları o kadar derin keser ki geriye sadece granit gibi sert kayalar kalır. Granit oluşumları uçurumlar ve çıkıntılar oluşturdukça şelaleler gelişir.

Nehirlerin hızı arttıkça derenin erozyonu tabana yakın artar. Suyun tepedeki hareketi kayaları aşındırarak düz ve pürüzsüz hale getirebilir. Bu şekilde dalma havuzu tabanda oluşturulur. Çarpan akış bazen altlarındaki dalma havuzunu aşındıran girdaplar oluşturur.

Şelalenin tabanındaki erozyon suyun çekilmesine neden olur. Şelalenin arkasındaki alan aşınarak kaya sığınağı adı verilen içi boş mağara benzeri bir yapı oluşturur. Kayalık çıkıntı, yuvarlanma ve kayaları dere yatağına ve dalma havuzlarına gönderir. Şelale erozyonu, önceki sol kayaların kayalarını parçalayarak yeniden başlar. Şelaleler de çapraz fay hatları oluşturabilir.

Dev kazanı nedir?

Dev kazanı, şelalelere ihtiyaç duyar. Eğer bir yerde şelale yoksa orada dev kazanı aramayın. Ama dev kazanının olmadığı yerde şelale olabilir. Şelalelerin aktığı yerde, zemin yumuşaksa bir süre sonra aşınma gerçekleşir ve derin bir oyuk oluşur. Dev kazanının mini bir göle de benzetebilirsiniz. Derinlikleri yine suyun kuvveti ve toprağın hangi derinliğe kadar çözülebildiğiyle alakalıdır.