Peygamberimizin Uyuma ve Oturma Adabı! Nasıl Uyurdu?

Allah’a yönelen her kulun İslam’a uygun yaşamı benimsemesi ve dolayısıyla bazı adap ve edep kurallarına uygun hareket etmesi gerekmektedir. Bu bağlamda biz Müslümanlar için en temel rehber ise örnek kişiliğiyle hepimize rehber olan Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) olmuştur. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v)’in yaşamına dair pek çok adap içeren davranışını kendimize yol haritası olarak belirlememiz gerekiyor.

Hatta otururken ve uyurken bile Allah’ın asla tasvip etmediği şekillere girmemeli, buna göre adabımızla hareket etmeliyiz. Bu ümmetin bir ferdi olmanın en temel gereklilikleri Allah’ın rızasını kazanmak, onun elçisi olan Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in sünnetlerini uygulamaktır. Allah’ın kesinlikle yasak koştuğu uyuma şekilleri, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in ise asla oturmayın dediği bazı oturma tarzları bulunmaktadır.

Bunlar kesinlikle her Müslüman tarafından benimsenmeli ve hayatında da uygulanmalıdır. İmanlı olan herkesin hayatında bunlara dikkat ederek yaşaması adabıyla yaşamak adına önemli adımlar olarak nitelendirilebilir. Çünkü davranışlarıyla tüm insanlığa örnek olan Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in yemek yemesi, oturup kalkması, halk içerisindeki davranışları, durumlara karşı verdiği tepkiler tümüyle bize doğru yolu göstermektedir.

Gündelik hayatımızda dahi buradan faziletli bir yol çıkarabilmemiz mümkündür. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in oturma ve uyuma adabına uyduğumuz takdirde günlük yaşantımız içerisinde de Allah’ın sevgili kulları arasına girmemiz mümkün hale gelir. Ebu Said el-Hudri rivayetine baktığımızda peygamber efendimiz ‘’tam olarak kalçalarının üzerine oturduktan sonra dizlerini yukarıya doğru dikmek suretiyle ellerini de ön tarafta birleştirip bağlardı’’ buyruluyor.

Oturma pozisyonu olarak peygamberimizi örnek almamız oturma adabına sahip olmamız anlamına geliyor. Uyku adabı içinse bir gün mescide yüz üstü şekilde uzanmış birisini gören Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) ‘’Bu Allah’ın sevmediği bir yatış şeklidir, hemen kalk toparlan’’ diyor. Buradan da Allah’ın hangi uyku pozisyonunu sevmediği ve onaylamadığı hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz.

Peygamber Efendimiz Nasıl Otururdu?

Bağdaş kurarak oturmanın fazileti ile ilgili pek çok kaynak var. Aynı zamanda peygamberimizin de en çok tercih ettiği oturma şeklinin bağdaş olduğunu bilmek biz Müslümanlara büyük bir rahatlama verebiliyor. Bağdaş kurarak oturmak hem en rahat oturma biçimi olur hem de avret yerlerinin açılma ihtimalini de sıfıra indirir. Cabir bin Semure tarafından edilen rivayete göre de ‘’Resulallah sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar bağdaş kurup otururdu’’ buyruluyor.

İhtiba oturuşu olarak bilinen Kufrusa ise uyluklarını karnına dayadıktan sonra kollarını dizlerinde bitiştirerek kaba etinin üzerine oturmaktır. Bununla alakalı da İbn-i Ömer’in rivayeti ‘’Kabe’nin avlusunda Resulallah’ı bu şekilde otururken gördüm’’ şeklindedir. Aynı oturuş şeklini Kayle bint-i Mahremede de görebiliyoruz. ‘’Resulallah dizlerini karnına kadar dayamış, kaba etinin üzerine oturmuş ve ellerini de dizlerinin üzerine koymuş şekilde saatlerce otururdu. Onun bu şekilde oturuşunda öyle çok huzur, öyle çok huşu vardı ki bu huzur benim irkilmeme sebep oldu’’ denmiştir.

Kadi İyaz’a göre incelendiğinde de peygamber efendimizin en çok tercih ettiği oturuş şekli Kufrusa olarak anılmaktadır. Hatta bağdaş kurmaktan bile daha çok tercih ettiğini görebiliyoruz. Fakat sonrasında hutbe okunduğu sırada gerek abdestin bozulmasına vesile olması gerekse uyku halini getirmesi sebebiyle bu oturuşun hutbe için yasaklandığını da görebiliyoruz.

Peygamberimizin Kesinlikle Yasakladığı Oturma Şekli

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in hiç tasvip etmediği ve aynı zamanda kesinlikle yasakladığı oturma şekli ise köpek pozisyonunda oturmaktır. Bu oturuş şekli kalçanın üzerine yayılarak oturulan, dizlerin dikilmesi ve ellerin de yere konulmasıyla, adeta bir köpek gibi durmaya benzettiği oturuştur. Şerid bin Süveyd rivayetine göre ‘’Sol elim arkada olacak şekilde elimin ayasından güç alarak oturmuş bekliyordum ve peygamber efendimiz gelip Allah’ın gazabına uğrayanlar gibi mi oturursun diye sordu‘’ demiştir.

Aynı zamanda oturma adabıyla ilgili Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in en önemli hadis-i şeriflerinden birisi de yerine oturmak ile ilgilidir. Bir kimseyi yerinden etmek ve onun yerine oturmak kesinlikle tavsiye edilmemektedir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) bu konuyla ilgili ‘’Birisini yerinden edip onun yerine oturulmaz. Eğer oturulacaksa araları genişletin ve halkayı büyüterek hepiniz birden oturun’’ buyurmuştur.

Peygamber Efendimiz Nasıl Uyurdu?

Peygamberimizin en büyük sünnetlerinden birisi bir işe sağ taraftan başlamaktır. Sağ amellerde olduğu gibi bunun daha hayırlı olduğu her zaman dile getirilmiştir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) uyku esnasında da her zaman sağına doğru yatmayı uygun görmüştür.

Bunun fazileti içinse sağlıklı olduğunun üzerine vurgu yapmakta fayda var. Hem kalbimiz hem de midemiz sol taraftadır. Dolayısıyla sola doğru yatılması kalp ve mideye baskı oluşmasına sebep olabilir. Bu uzun vadede çeşitli rahatsızlıklara gebe olabilir. Oysa sağa doğru yatmak çok daha hayırlıdır.

Peygamberimizin en sevdiği uyku şekli olarak sağ tarafa dönük vaziyette sağ kolunun dirseğini dayayıp dikerek, sağ elinin ayasını da sağ yanağının altında destek olacak şekilde yerleştirirdi. Gerek kısa süreli uykularda, gerekse uzun uykusunda en çok tercih ettiği yatma pozisyonu buydu. Ayrıca sabah namazını kaçırmamak için kısa süreli uyuduğu zamanlarda da her an uyumaya hazır olabilmek için böyle yatmayı uygun görürmüş.

Yasaklanmış Olan Uyku Şekilleri

Allah’ın kesinlikle haram kıldığı bir uyku şekli olmamakla beraber bazı uyku pozisyonlarını doğru olarak nitelendirmediği bilinmektedir. Buna göre Tahfe bin Kays rivayetine bakıldığında ‘’Mescide uzanmış yüzükoyun yatıyordum ve aniden birisinin beni dürttüğünü fark ettim’’ diyor. ‘’Bu yatış şeklini hemen düzelt, Allah bu yatış şeklini asla sevmez diye beni dürten Resulallah’ın ta kendisiydi’’ diye devam ediyor.

Aynı zamanda bacak bacak üzerine atarak uyumak ya da dinlenmek için uzanmak ile ilgili de caiz olup olmadığı merak ediliyor. Buna sebep olan tartışmalar ise iki farklı hadisin olmasından kaynaklıdır.

Bir hadiste Abdullah bin Yezid rivayeti baz alınarak‘’Resulallah mescidin içerisinde bir ayağını diğerinin üzerine atarak sırt üstü yatardı’’ buyruluyor. Diğer bir hadis içinse rivayet ‘’Uzanıp yatacağın zaman bir bacağını diğerinin üzerine atma’’ buyruluyor.

Birisinde normal olan davranış diğer bir hadiste tavsiye edilmiyor. Aslında bu iki hadiste sözü geçen pozisyonlar birbirinden bağımsız. Eğer sırt üstü pozisyonda yatıyorsanız ve avret yerlerinizin açılma gibi bir durumu söz konusu değilse bacak bacak üzerine atarak uzanmanızda bir sakınca yoktur. Eğer avret yerlerinizin açılması gibi bir durum söz konusu ise bacak bacak üzerine atarak uzanmak ya da uyumak kesinlikle uzak durmanız gereken bir yatış pozisyonudur.