Olumlu ve Olumsuz Cümle Nedir? Örneklerle Anlatım

Olumlu ve olumsuz cümleler,

Olumlu ve olumsuz cümleler, yüklemine göre isim veya fiil olarak adlandırılır. Bu tür cümleleri örneklerle anlatarak açıklayacağız.

Olumlu cümle neye denir?

Yükleme baktığımızda, yapılan işin olma veya olma ihtimalini bildiren cümlelerdir. İsim veya fiil olabilirler.

Çocukluk zamanımız ne kadar da güzeldi. (Güzel isimdir, olmuş, gerçeklemiştir. )

Seneler boyunca hep senin gelmeni bekledim. (beklemek fiildir, bir iş gerçekleşmiştir, olumlu bir fiil cümlesidir. )

Olumlu cümleye verilecek örnekler

Olumlu cümlelerde olumsuz ekler görmek mümkün değildir. Maz, mez, sız, yok gibi kelimeleri yüklemde göremezsiniz. Cümledeki anlamın pek önemi yoktur, mesele olumsuz olmamasıdır.

• 2021 senesinde YKS’de derece yapmayı başardı.
• Kadınları tamamen anlamak bizim için zor.
• Zamanı geldiğinde ne demek istediğimi anlayacaksın.
• Ananesi geçen hafta vefat etmiş.
• Vitrinde duran bardak birden düştü ve kırıldı.

Kötü bir şekilde gerçekleşen olaylarda bile olumlu cümle vardır. Bir şeyin kırılması kötü, olumsuz gelse de cümle yapısı için aynı şey geçerli değildir, bunu karıştırmamaya özen gösterin.

Olumsuz cümle tanımı

Bu tür cümlelerde yükleme bakarız, bir olay meydana gelememiştir, gelme ihtimali yoktur veya gerçekleşmeyecektir. Ma, me, yok, değil gibi ekleri yüklemde görmek mümkündür. Olumlu ve olumsuz cümleleri karşılaştırarak anlatalım.

• Sizin evin ziline basan kişi bendim. (bu hem olumludur hem de isim cümlesidir. )
• Sizin evin ziline basan kişi ben değildim. (Aynı cümlenin olumsuz halidir, işi yapan o değil. )
• Bugün uzun çarşıya gideyim dedim, sadece 5 kişi vardı. (Olumlu bir ad cümlesi.)
• Bugün uzun çarşıya gideyim dedim, bir kişi bile yoktu. (Olumsuz bir ad cümlesi.)
• Gecenin geç saatlerinde ofise gelmiş. (Olumlu bir fiil cümlesidir.)
• Dün gece ofise gitmemiş. (Olumsuz bir fiil cümlesidir.)

Olumsuz cümle örnekleri

1. Orada tartışanlar içinde yaşlı teyze haklı değildi.
2. 10 gündür iyileşemedi, o yüzden mutsuzdum.
3. Bu konuyla ilgili bizi kimse aramadı.   
4. Ben sana olayın iç yüzünü aktarsam da sen anlamazsın.
5. Terk edilmiş şehir gibiydi, kimse yoktu.

Dipnot: Kimi cümlelere baktığınızda içerisinde çok olumlu bir anlam olsa da anlam bakımından olumsuzluk ifade edebilir.    

Bunun üstesinden gelebilirsen gel (gelemezsin). (Cümle yapısı olumlu görünse de anlamca öyle değildir.)

Gel de bunu ona anlat. (Anlatamazsın) (Olumlu gibi görünen olumsuz bir cümledir.)

Ne bir sevenim var, ne seven bir kalbim. (Olumlu bir cümle olsa da anlamı olumsuzdur.)

Dipnot: Yukarıdaki örneğin tam tersi, olumsuz yapıda olup anlam bakımında olumlu cümledir.

Aslında onu anlamıyor değilim. (Anlıyorum) (Cümle yapısı değilden dolayı olumsuz ama anlamı olumludur.)

İzmir gibi bir kentte yaşanmaz mı? Aslında yaşanır demek istiyor, yapı olumsuz ama anlam olumludur.

Senin böyle bir insan olduğunu sanki bir bilmiyoruz.