Konfüçyanizm Nedir? İbadetleri ve İnanç Esasları Nelerdir?

Konfüçyanizm

Konfüçyanizm özellikle Çin ve Uzakdoğu genelinde yaygınlaşmış bir inanç olarak Konfüçyüs tarafından ortaya konmuştur. Tabii ki inançlar arasında çok net farklılıklar olduğunu da söylemeden geçemeyiz. En basit şekliyle Konfüçyanizm yeni veya var olan bir tanrının üzerinden gelişmiş bir inanç sistemi değildi.

Konfüçyüs, tanrı figürü olarak Tien diye tanımladığı, tabiatın yöneticisi konumunda bir tanrıdan söz etmektedir. Aynı zamanda Tien iyiliğin sembolü olarak, üstün bir varlık ve mutlak kudrete sahip bir yaratıcı olarak görülürdü.

Tanrının Konfüçyanizm’e göre halkı refaha erdirmek için hükümdarlar göndermesi, daha rahat bir yaşam için insanlara öğretmenler göndermesi, tüm insanlığa hükmetmesi mümkündür. Hayat ondan olduğu gibi diğer dinlerde de olduğu gibi ölüm de tanrıdandır. Yine zenginlik ve şeref gibi kıstaslar tanrının kudretine bağlıdır.

Konfüçyanizm faziletleri olarak sayılan dört unsur bilgi, ibadet, adalet ve sevgidir. İnsanlar bu dört olguyu benimsediği müddetçe tanrının olumlu yönleriyle çok daha pozitif olacaklardır. Herhangi bir ahiret söz konusu olmamasına rağmen öldükten sonraki yaşam bu dünyanın tıpatıp yansıması olarak nitelendirilir. Yani aslında bir nevi iyi bir insanın ölümden sonra da iyi, kötü bir insanın ise öldükten sonra da kötü olacağı buradan anlaşılır.

Buna dair Konfüçyanizm’in beş erdemi ortaya atılmıştır. Ki bunlar aslında iyi insan olmanın temelini oluşturur.

• Ciddiyet

Ciddiyet saygı görmenin tek yolu olarak tanımlanır.

• Cömertlik

Her şeye sahip olmayı isteyenlerin cömert olması gerekir.

• Samimiyet

Güven kazanmanın altın kuralı samimiyetten geçer.

• Çalışkanlık

Başarılı olmak isteyen herkesin çalışkan olması zorunludur.

• Nezaket

Başkalarından fayda görmek nezaketle ilgilidir.

Ayrıca Konfüçyanizm’de Junzi denilen bir kavram vardır. Junzi nedir diyenler içinse günümüz empatisi ile direkt bir bağ kurulabileceğini söyleyebiliriz. Zira Junzi ‘’kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapma’’ mantığını kavramış olan beyefendiler için kullanılan bir tanımdır.

Konfüçyanizm Ritüelleri Nelerdir?

Konfüçyanizm ritüelleri bu inanışın temelini oluşturmaktadır. Zira bir insanın gerçekten iyi olması, Konfüçyanizm temelinde üstün bir insana dönüşmesi bu ritüellere bağlıdır.

• Göğe tapınma
• Yere tapınma
• Atalara tapınma
• Konfüçyüs törenleri (yılda iki kez tekrarlanır)

Bu dört temel ritüel Konfüçyanizm’de çok önemlidir. Ancak zamana yenilen ritüeller değişmiş ve ailelerin kendi atalarına yönelik bir tapınma seansına dönüşmesine sebep olmuştur. Çin’de gözlemlenen bu değişim bazı fikir ayrılıklarını beraberinde getirmiştir. Atalara tapınma ritüeli mabedlerde gerçekleştirilir ve mum ya da buhar yakılarak atalarının isimlerinin yazılı olduğu tablet önünde gerçekleştirilir.

Yıl dönümlerinde tekrarlanan bu ritüelde atalarının mezarlarına yiyecek ve içecek sunmak yine ritüelin bir parçasıdır. Konfüçyanizm hakkında en önemli ayrıntılar arasında ise şunlar yer alıyor.

• Konfüçyanizm’de din adamları yani ruhban sınıfı yer almaz.
• Konfüçyanizm’de dua etmeye dayalı genel geçer bir yöntem yoktur.
• Konfüçyanizm bireysel ibadet içermez.
• Konfüçyanizm ritüelleri mabedlerde devlet memurlarınca organize edilir.
• İlk olarak Konfüçyanizm ibadetleri M.Ö 2.yüzyıla dayanır. Konfüçyüs adına yapılmış mabed ilk olarak gösterilir.

Konfüçyanizm’in Kutsal Metni

Konfüçyanizm’in kutsal kitabı olarak nitelendirilebilecek farklı kaynaklara rastlanabilir. Bunun nedeni ise Konfüçyüs yaşarken düşüncelerini ve Konfüçyanizm’e dair detayları yazılı olarak sunmamıştır. Tabii ki dönemsel olarak farklı kişilere ve özellikle öğrencilerine sözlü olarak aktarmıştır. Fakat ne yazık ki günümüze kadar defalarca kez değiştirilerek farklı şekillerde sunulan bir kutsal metin söz konusu olmuştur.

Buna göre Konfüçyanizm’de kutsal kitap olarak iki ana sınıf, toplam 9 farklı kaynaktan söz edilebilir. Konfüçyüs’ün söylediklerinden yola çıkılarak, öğrencilerin derlediği söylemleri ise dört kitap dahilindeki Konuşmalar içerisinde yer alır.

• Beş Klasik:

1-Değişiklikler Kitabı

2-Tarih Kitabı

3-Şiirler ve Şarkılar Kitabı

4- Ayinler Kitabı

5-İlkbahar ve Sonbahar Vakayinameleri.

• Dört Kitap:

1-Konuşmalar

2-Büyük Bilgi

3-Orta Yol Doktrini

4- Mensiyüs’ün Kitabı.

Konfüçyanizm’de Kutsal Mekân Anlayışı

Konfüçyanizm’de kutsal sayılan mekânlar aynı zamanda ibadetlerin yapıldığı mabedlerdir. Hatta Konfüçyanizm’e göre en önemli sadakat göstergesi tanrının huzurunda can vermektir. Sırf bu yüzden yaşlı ve hasta olanlar son dönemlerini mabedlerde geçirirler. Mabed aynı zamanda Tanrı’nın her daim hazır ve nazır bulunduğu nokta olarak tanımlandığından burada ölmek sadakatlerini gösterme şekline dönüşmüştür.

Çin’de bulunan ilk tapınak Konfüçyüs tapınağıdır ve aslında Konfüçyanizm’in kutsal mekânları arasında da en önemli konuma sahiptir. Lokasyon olarak Çin’in Shandong eyaletinde bulunan Kufu şehrinde yer almaktadır. Aynı zamanda bu ilk tapınağın bulunduğu konum Konfüçyüs’ün doğum yeridir.

Konfüçyüs tapınağı kutsallığını aynı zamanda Konfüçyüs’ün, ailesinin ve soyluların mezarlarının burada olmasına da borçludur. Konfüçyüs’ün anıldığı en büyük ve en popüler mabed burasıdır. Çin’de bulunan bu tapınakların UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirasları listesine alındığını da söylemek gerekiyor. İlk tapınak yalnızca mabed değil Konfüçyüs konutunu ve mezarları da kapsayan görkemli bir yapıdır.