Kayaç ve Madenlerin Kullanım Amaçları

Kayaç ve Madenler

Doğada bulunan ve büyük kaya parçaları halinde bulunarak bol miktarda mineral içeren taşlara kayaç denir. Kayaçlar son derece zengin madenlerle beraber dünyanın kaynakları arasında görülebilir. Ülkemizde de tıpkı dünyanın farklı noktalarında olduğu gibi çok çeşitli bir kayaç skalası vardır. Bunlar çevremizde gözlemlediğimizde dahi karşımıza çıkabilir.

En sık rastlanan kayaçlar arasında şunlar vardır.

• Kömür
• Mermer
• Kum
• Kireçtaşı
• Çakıl
• Elmas
• Granit
• Kil
• Altın

Kayaçlar sahip oldukları mineraller vesilesiyle değerli olurlar. Buna bağlı olarak farklı sektörlerde kullanım alanları olduğundan değerleri işlenmelerine göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin altın bilhassa takı sektöründe en önemli alternatifler arasındadır. Keza elmas dünyanın en değerli madenleri arasındadır. Fakat bunlara nazaran kum ve kömür çok daha değersiz olmasına rağmen farklı sektörlerin ana aktörleri olarak değerlendirilebilir.

Kullanım alanlarına göre şöyle bir tablodan söz etmek mümkündür.

• Altın

Kuyumculukta, elektrik-elektronikte, diş hekimliğinde, süslemede, madalya yapımında, resmi paralarda kullanılır.

• Demir

Otomobil yapımında, inşaatlarda, bilgisayarların önemli bir parçası olan manyetik depolama alanlarının yapımında kullanılır.

• Bor

Cam, seramik, deterjan ve ilaç yapımında kullanılır. Otomobillerin hava yastıkları ve hidrolik frenlerinin yapımında kullanılır.

• Mermer

İnşaatlarda, dekorasyonda, heykelcilikte ve süs eşyalarının yapımında kullanılır.

• Bakır

Elektrik-elektronikte, inşaatlarda, ulaşımda, kuyumculukta, boya üretiminde, turistik eşya yapımında kullanılır.

• Kömür

Elektrik üretiminde, ısınmada, bazı endüstri tesislerinde, kimya ve ilaç fabrikalarında kullanılır.

• Çinko

Otomobil parçalarında, pillerin yapımında, televizyon ekranı üretiminde, floresan lambalarda kullanılır.

• Kurşun

Radyasyonu en az geçiren metal olması nedeniyle zararlı ışınlardan korunmada ve akü yapımında kullanılır.

• Nikel

Çekiç pense çatal bıçak gibi aletlerin yapımında uçak ve gemi yapımında paslanmaz çelik üretiminde kullanılır yüksek ısılarda gösterdiği dayanıklılık nedeniyle jet motorlarında kullanılan madendir.

• Krom

Paslanmazlık özelliği nedeniyle uçak ve gemi yapımında, boya maddelerinde, seramiklerde, paslanmaz çelik üretiminde kullanılır.

Değerli taşların, kayaçların ve minerallerin oluşturduğu bu büyük yelpazeye genel olarak maden tanımı yapılır. Madenler insan hayatında her alanda kullanımda olan, pek çok sektörde de iş yükü açısından değerli doğal kaynaklardır.

• Taş kömürü
• Altın
• Gümüş
• Bor
• Elmas
• Zümrüt
• Yakıt
• Çinko
• Bakır

Yukarıda listelenen bazı madenler global olarak pek çok farklı ülkede rastlanabilen, rastlantısal olarak jeolojik yapıya bağlı şekilde ortaya çıkmış kaynaklardır. Madenler çıkarılır ve sonrasında da işlenerek kullanıma hazır hale getirilir. Bazıları yapı sektöründe, bazıları ise üretim bantlarında mühim rol oynar. Takı ve aksesuar için kullanılan madenler olduğu gibi enerji sektöründe de önemli atılımlara sebep olan maden ve kayaçlar bulunabilir.