El Üstünde Tutmak Tutulmak Deyiminin Anlamı Nedir? Örnek Cümleler

El Üstünde Tutmak Tutulmak

Kimseye duyulan saygı, sevgi deyimlerde el üstünde tutmak kalıbıyla kullanılmaktadır. Öncelikli görmek ve diğer nesne ve kişilere oranla daha özenli ve itinalı davranmak anlamlarına da karşılık gelmektedir. Gelecek herhangi bir zarardan sakınmak, sakınılmak anlamları da taşımaktadır. Özellikle deyimlerde bir kalıp olarak karşımıza çıkan bu niteleme durumu, halk arasında da sıkça karşımıza çıkmaktadır. İnsana özgü bir kavram gibi gözükse de eskiden beri herhangi bir eşya ya da önemsenen nesne içinde aynı ifade kullanılmaktadır.

Eski zamanlarda ozanlar ve şairler çeşitli eserlerinde bu betimleme şekline yer vermişlerdir. Özellikle sevgiliye, yâre ithaf edilen bu tür eserlerde diğer her şeye nazaran kişinin ne kadar önemli olduğunu, sevildiğini, sayıldığını göstermek için kullanılmıştır. 

Bazı konularda ise durumun ciddiyetini ve kıymetini yansıtmak amaçlı bir niteleme şekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda bir diğer anlamıyla, zarar görmesi istenmeyen, sakınan kişi ya da nesneler için de kullanılmaktadır. Başına herhangi bir kötü olay gelmemesi için korunan/koruyan kişi ya da varlıklar içinde mevcut öneminin kavranması adına kullanılmaktadır. Kişinin karşı taraf atfetmesinin yanında kendisine gösterilen özen ve kıymette el üstünde tutulmak olarak tanımlanır.

Deyimlerde ve gündelik hayatta sıkça karşımıza çıkan bu kalıp, özünde kıymet vermek ve türlü alternatiflere karşı değerli olmak ya da önemli hissedip karşı tarafa da önemli hissettirmek üzerine kuruludur. Bazı durumlarda ise verilen sevgi ve değere rağmen, istenilen karşılığın bulunamadığı zamanlarda sitem etmek için başvurulan bir kalıp olma özelliği gösterilir. Temelinde insan duygularının yoğunluğu ve tercih etme durumu söz konusudur.

Dil bilgisi açısından değerlendirildiğinde ise gerçek anlamıyla kullanılan bir deyim değildir. Gerçek anlam, el ile tutulup gözle görülebilecek yani çeşitli duyu organlarıyla varlığı bilinebilecek bir durum, nesne ya da olgular için geçerlidir.

 İlk akla gelen ve herkesçe bilinen genel bir anlamı da ifade eder. Bu nedenle el üstünde tutmak ya da el üstünde tutulmak kalıbı gerçek anlamı dışında aslında mecazen kullanılan bir anlam taşımaktadır. Mecaz anlam, bir kelime ya da kalıbın akla ilk gelen anlamı dışında asıl varlığından uzaklaşarak kazandığı yeni ve farklı anlam olarak bilinmektedir. 

Anlatımı kuvvetlendirmek ve benzetmek için yapılmaktadır. El üstünde tutmak/tutulmak kalıbıyla da tam olarak bu amaç güdülmüştür. Akla ilk gelen gerçek anlamıyla, bir insan ya da sevilen herhangi bir nesneyi ellerimiz arasında alıp, yükseğe çıkarmak değil, ne kadar sevildiğini ve değerli olduğunu belirtmek, duyulan hissi güçlü şekilde karşıya yansıtabilmek için mecaz anlamıyla kullanılmıştır.

El Üstünde Tutmak/Tutulmak Örnek Cümleler

Babasının evinde, el üstünde tutulurdu.

Cumhuriyetimizi el üstünde tutmak hepimizin görevidir.

Ailemi her şeyden bağımsız el üstünde tutarım.

Öğretmenim ilgisiyle hepimizi el üstünde tutardı.

El üstünde tutulmaya alışkın olduğu için bu kadar üzgün.

Milli sporcularımızı el üstünde tutmalıyız.