Danişmentliler Nerede Kuruldu? Tarihteki Önemi Nedir?

Danişmentliler Nerede Kuruldu

Danişmentliler 1. Anadolu Beyliği olma özelliği açısından tarihimizde önemli bir yere sahiptir. 1071 yılında Malazgirt savaşı sonucunda Anadolu’nun kapılarının Türklere açılması ile birlikte pek çok Türk beyliği kurulmuştur. Danişmentlerde de bunlardan biridir ve ilk beylik olarak önemli bir yere sahiptir. Danişment Gazi tarafından kurulan beylik adını da buradan almaktadır. Beylik, Amasya, Tokat, Sivas, Niksar, Malatya ve Yozgat çevresinde hâkimiyet sağlamayı başarmıştır.

 1105 yılında Danişment Gazi’nin ölümünden sonra ise babadan oğula geçen yöneticilik sistemine uygun bir şekilde beyliğin yönetimi oğlu Emir Gazi’ye geçmiştir. Emir Gazi babasının ölümünden sonra beyliğin topraklarını genişletmeyi başarmıştır ve Ankara, Kayseri’yi ele geçirmiştir. O dönemde Anadolu’ya hâkim olan Büyük Selçuklularda da taht kavgaları yaşanmaktaydı. 

Tahta geçecek kişi üzerinde Danişmentlilerin büyük bir etkisi olmuştur ve 1. Kılıçaslan öldükten sonra damadı olan 1. Mesud’un tahta geçmesi için destek vermişlerdir. Bu sayede tahta geçen 1.Mesud, Danişmentlilere Büyük Selçuklu yönetiminde siyasi olarak güç tanımıştır. 

Danişmentliler Anadolu’nun siyasi olarak yönetimi konusunda tarihe geçmeyi başarmış bir beylik olsa da bu söz hakları çok uzun sürmemiştir. 1142 yılında beylik zayıflamaya başlamıştır. Melik Muhammed’in ölümü ile taht kavgaları başlamış ve bu da beyliği olumsuz yönde etkilemiştir. Saltanat halefleri belli bir süre sonra kendi bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardır. 

Nizameddin Yağıbasan Sivas’ta, Zünnun Kayseri’de ve Aynüddevle Elbistan’da bağımsızlığını ilan ederek beyliğe karşı bir duruma geçmiştir. 1175 yılında ise giderek parçalanmaya başlayan bu beyliğe 2. Kılıçaslan tamamen son vermiştir. Malatya’yı işgal eden 2.Kılıçarslan bu zaferi ile Danişmentlilerin sonunu getirmiştir. 

Danişmentlilerin Türk Tarihindeki Önemi

Danişmenliler ilk Türk beyliği olarak tarihe geçmeyi başarmıştır. Bunun yanı sıra hâkimiyet kurdukları her ilde Türklüğü ve İslam’ı yaymaya çalışmışlardır. 

Beylik bulunduğu her toprak parçasını geliştirmeye özen göstermiş ve hâkimiyet kurduğu her yerde önemli değişiklikler yapmıştır. Ayakta kaldığı dönem boyunca iz bırakmayı başarmış olan bir beyliktir. Danişmentleler Büyük Selçuklu üzerindeki siyasi etkileri ile de Anadolu’nun yönetimini ele almayı başarmış bir beylik olarak tarihe geçmiştir.